Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü (SIPRI) tarafından yayımlanan son rapor, küresel askeri harcamaların 2024 yılında rekor seviyeye ulaştığını ortaya koydu. Dünya genelindeki askeri harcamalar, bir önceki yıla kıyasla %9.4'lük bir artış göstererek 2.7 trilyon dolara yükseldi. Bu, 1988'den bu yana görülen en yüksek artış oranı olarak kayıtlara geçti. Bu durum, uluslararası arenada artan gerilimlerin ve çatışma risklerinin bir yansıması olarak değerlendiriliyor.

Askeri Harcamalardaki Artışın Nedenleri

Askeri harcamalardaki bu dramatik artışın birçok nedeni bulunuyor. Özellikle Rusya-Ukrayna savaşı, Orta Doğu'daki istikrarsızlık ve Çin'in askeri gücünü artırma çabaları, ülkelerin savunma bütçelerini önemli ölçüde artırmasına yol açtı. SIPRI raporunda, "Birçok ülke askeri harcamaları artırma taahhüdünde bulundu ve bu durum önümüzdeki yıllarda küresel çapta daha fazla artışa yol açacak" ifadesi yer alıyor. Bu da önümüzdeki dönemde askeri harcamaların daha da artabileceğine işaret ediyor.

ABD'nin Askeri Harcamalardaki Liderliği

ABD, 2024 yılında yaklaşık 1 trilyon dolarlık askeri harcamayla dünyanın en fazla harcama yapan ülkesi olmaya devam ediyor. ABD bütçesindeki en büyük kalemleri ise şu şekilde sıralayabiliriz:

• F-35 hayalet savaş uçakları ve savaş sistemleri (61.1 milyar dolar)
• ABD donanması için yeni gemiler (48.1 milyar dolar)
• ABD nükleer cephaneliğinin modernizasyonu (37.7 milyar dolar)
• Füze savunma sistemi (29.8 milyar dolar)

Bu harcamalar, ABD'nin küresel askeri gücünü koruma ve geliştirme stratejisinin bir parçası olarak değerlendiriliyor. Ayrıca, ABD'nin Ukrayna'ya 48.4 milyar dolarlık yardım ayırdığı ve bu miktarın Kiev'in 64.8 milyar dolarlık savunma bütçesinin neredeyse dörtte üçüne denk geldiği belirtiliyor. ABD'nin ayrıca 2024 yılında İsrail'e 10.6 milyar dolarlık ek askeri yardım sağladığı da raporda vurgulanıyor.

Küresel Güvenlik ve İstikrar Üzerindeki Etkileri

Askeri harcamalardaki bu artışın küresel güvenlik ve istikrar üzerinde önemli etkileri olabilir. Bir yandan, ülkelerin kendilerini daha güvende hissetmelerini sağlayabilirken, diğer yandan da silahlanma yarışını körükleyerek gerilimleri artırabilir. Özellikle ekonomik zorluklarla mücadele eden ülkeler için askeri harcamalara ayrılan kaynakların artması, sosyal ve ekonomik kalkınma için ayrılan kaynakların azalmasına neden olabilir. Bu durum, yoksulluk, eşitsizlik ve sosyal huzursuzluk gibi sorunları daha da derinleştirebilir.

Sonuç olarak, küresel askeri harcamalardaki bu rekor artış, uluslararası toplumun dikkatle izlemesi gereken bir gelişme. Artan gerilimler ve çatışma riskleri, diplomasi ve işbirliği yoluyla çözümler bulunmasını her zamankinden daha önemli hale getiriyor. Aksi takdirde, silahlanma yarışının kontrolden çıkması ve küresel güvenlik için ciddi tehditler oluşturması kaçınılmaz olabilir.